عملیات مرصاد (1367/5/4)

شهدای عملیات مرصاد

مقدمه

در حالی که عراق با بازپس‌گیری اغلب مناطقی که طی سال‌های گذشته از دست داده بود، می‌رفت تا با اقدامات بعدی، صحنه نبرد را بیش از پیش به نفع خود تغییر دهد، پذیرش قطع‌نامه 598 شورای امنیت سازمان ملل از سوی ایران - در تاریخ 27/4/1367 - موجب گردید ارتش عراق در اقدامی شتاب زده، منطقه خوزستان را بار دیگر مورد هجوم گسترده قرار داده و تا جاده اهواز - خرمشهر پیش‌روی کند و خرمشهر را نیز در معرض تهدید قرار دهد. این تهاجم عراق - که دو بار دیگر نیز تکرار شد - با مقاومت شدید سپاهیان اسلام خنثی و ارتش عراق تا مرز عقب رانده شد. به این ترتیب، دشمن در حالی که از تصرف خوزستان ناامید شده بود، تهاجم دیگری را در تاریخ 3/5/1367 از طریق مرکز کرمانشاه و با به‌‌کارگیری نیروهای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) آغاز کرد و در حالی که اغلب یگان‌های ایران در جبهه جنوب مستقر بودند، تا تنگه چهار زبر (بین اسلام آباد و کرمانشاه) پیش‌روی کرد. در پی این حرکت دشمن، قوای خودی به سرعت وارد عمل شده و با انجام عملیات موسوم به "مرصاد" به مقابله با منافقین برخواستند.

 

اهداف عملیات

انهدام عناصر ضدانقلاب (منافقین)

 

استعداد دشمن

منافقین، حدود 30 تیپ رزمی برای تهاجم خود به خاک ایران تشکیل داده بودند. هر تیپ 170 تن نیروی رزمی (20 زن و 150 مرد) در اختیار داشت که به همراه نیروهای پشتیبانی به 280 تن می‌رسید و دارای دو گردان پیاده، یک گردان تانک، یک گردان ادوات و یک گردان ارکان و پشتیبانی رزم بود. تعداد کل نیروی رزمنده نیز حدود 5200 تن و نیروی در صحنه به حدود 7000 تن می‌رسید.

تجهیزات منافقین نیز عبارت بود از: 120 دستگاه تانک سبک کاسکاویل برزیلی، 40 دستگاه نفربر PMP، 30 قبضه توپ 122 میلیمتری، حدود 240 قبضه خمپاره، 1000 قبضه آرپی‌جی هفت، 700 قبضه تیربار، 20 قبضه تفنگ 106 میلیمتری، 60 قبضه مسلسل دوشکا و حدود 1000 دستگاه خودرو.

 

سازمان رزم خودی

سازمان رزم عملیات با فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء(ص) به شکل زیر بود:

قرارگاه نجف:

لشکر 6 پاسداران به استعداد هفت گردان؛ 

لشکر 32 انصارالحسین(ع) به استعداد هفت گردان؛ 

لشکر 57 ابوالفضل(ع) به استعداد دو گردان؛

لشکر 155 ویژه شهدا به استعداد سه گردان؛

لشکر 9 بدر به استعداد شش گردان؛

تیپ مستقل 12 قائم(عج) به استعداد سه گردان؛

تیپ مستقل 75 ظفر به استعداد یک گردان؛

تیپ مستقل 66 ولی‌امر(عج) به استعداد سه گردان؛

تیپ مستقل 36 انصارالمهدی به استعداد سه گردان؛

معاونت فرهنگی قرارگاه نجف به استعداد یک گردان؛

کمیته انقلاب اسلامی به استعداد دو گردان؛

قرارگاه مقدم نیروی زمینی سپاه

لشکر 27 محمدرسول‌الله(ص) به استعداد چهار گردان؛

لشکر 17 علی‌ابن‌ابیطالب(ع) به استعداد یک گردان؛

لشکر 33 المهدی(عج) به استعداد یک گردان؛

لشکر 71 روح‌الله(ع) به استعداد سه گردان؛

لشکر ؟ به استعداد یک گردان؛

سپاه ناحیه لرستان به استعداد دو گردان.

قرارگاه سپاه هشتم

لشکر 5 نصر به استعداد دو گردان؛

تیپ مستقل 29 نبی‌اکرم(ص) به استعداد چهار گردان؛

تیپ مستقل 59 مسلم‌بن‌عقیل به استعداد یک گردان؛

قرارگاه رمضان به استعداد یک گردان؛

نیروهای کرند و اسلام آباد به استعداد یک گردان؛

عناصری از لشکر 21 امام رضا(ع) و ارتش.

 

شرح عملیات

پس از مقاومت تعداد اندکی از نیروهای (حدود یک گردان) سپاه و بسیج در دشت حسن آباد و زمین‌گیر شدن نیروهای دشمن در پشت ارتفاعات چهار زبر، به تدریج فرماندهی و نیروهای خودی برای آزادسازی مناطق از دست داده و نیز انهدام منافقین، در منطقه متمرکز شدند. سپس، عملیات مرصاد در تاریخ 4/5/1367 با رمز مبارک "یا علی‌بن‌ابیطالب(ع)" از سه محور "چهار زبر"، "قلاجه تاسیلو" و "سه‌راهی اسلام آباد - پل دختر" و نیز با هلی‌برد یک گردان در ارتفاعات تنگه روستای حسن آباد آغاز شد و نیروهای خودی اگرچه توانستند به اهداف خود دست یابند، ولی با فشار دشمن به عقب رانده شدند.

روز بعد (5/5/1367)، مرحله دوم عملیات با به‌کارگیری تعداد بیش‌تری از یگان‌های عملیاتی آغاز شد و رزمندگان توانستند تا ساعت 16 روز 6/5/1367 به اهداف خود دست یابند. درپی آن نیز عقب‌نشینی منافقین آغاز شد.

 

نتایج عملیات

عقب راندن دشمن از خاک ایران اسلامی.
به هلاکت رسیدن حدود 2000 تن و به اسارت درآوردن 250 تن از نیروهای دشمن

منبع:مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس